Ukrayna işgali sonrası askeri harcamalarla büyüyen Rus ekonomisi alarm veriyor. Ekonomi Bakanı Reshetnikov, ülkenin resesyon eşiğinde olduğunu açıkladı. Emek gücü sıkıntısı, enflasyon ve üretkenlik sorunu ekonomiyi tehdit ediyor.
Ukrayna’ya 2022’de başlattığı işgalin ardından Batı yaptırımlarına rağmen büyümeyi sürdüren Rus ekonomisi artık gücünü yitiriyor. Devasa askeri harcamalarla canlı tutulan ekonomi, yapısal darboğazlara tosladı. Rusya Ekonomi Bakanı Maksim Reşetnikov, St. Petersburg Ekonomi Forumu’nda yaptığı açıklamada ülkenin “resesyon eşiğinde” olduğunu belirtti.
“Savaş Ekonomisi” Modeli Tıkanıyor
Batılı şirketlerin neredeyse tamamen çekildiği ve ağır yaptırımların uygulandığı Rusya, son üç yılda ekonomiyi savunma harcamalarıyla ayakta tuttu. Bu modele ekonomistler “askeri Keynesçilik” diyor. Kremlin, savunma sanayiine 2023 yılında 167 milyar dolarlık rekor kaynak aktararak sanayi üretimini artırdı, GSYH’de üst üste iki yıl büyüme sağladı ve savaşla bağlantılı sektörlerde maaşları yükseltti.
2021’de GSYH’nin %3,6’sı savunmaya ayrılmışken, bu oran 2025’te %6,3’e çıkarak neredeyse ABD’nin iki katına ulaştı. Bu artış, ekonomide yapay bir canlılık yarattı. Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü’nden ekonomist Elina Ribakova, durumu “müzikli sandalye oyunu”na benzeterek şöyle açıklıyor:
Emek Gücü Krizi ve Yatırım Daralması
Ancak bu sürdürülebilir değil. Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi’nden Nicholas Fenton’a göre, harcamaların bir sınırı var:
2021’de %4,75 olan işsizlik, 2025 başında %2,4’e düşse de bu istihdam bolluğu yanıltıcı. Savaş nedeniyle yüz binlerce asker kaybedildi, yaklaşık 1 milyon kişi ülkeyi terk etti. Ayrıca savunma sektörüne yönelen vatandaşlar, diğer sektörlerde ciddi emek açıkları yarattı.
2022’de sadece 16–35 yaş arası çalışan sayısı 1,33 milyon azaldı. Bu yaş grubunun iş gücündeki payı 1996’dan bu yana en düşük seviyeye geriledi.
Enflasyon Tırmanıyor, Üretkenlik Yerinde Sayıyor
Savaşla bağlantılı sektörlerde maaşlar artsa da üretkenlikte benzer bir artış gözlenmedi. Bu da hem enflasyonu körüklüyor hem de savunma dışı sektörlerde yatırım iştahını düşürüyor. Ekonomistler, Rusya’nın “stagflasyon” riskiyle karşı karşıya olduğunu belirtiyor: Yani düşük büyüme ile yüksek enflasyon aynı anda yaşanabilir.
